Ontwikkelen van talenten en loopbaan voordat de “nood aan de man is”

Ontwikkelen van talenten en loopbaan gaat met horten en stoten. Je bent er niet altijd bewust mee bezig. Vaak doe je het omdat er noodzaak is. Zelden zijn mensen er consequent mee bezig voordat de “nood aan de man is”. Vaak willen mensen er mee aan de slag als het (eigenlijk) al te laat is. Ieder mens is anders, elk mens heeft zijn eigen manier van ontwikkelen. Echter te laat is te laat. Hieronder worden 4 stadia omschreven waarin de nood steeds hoger wordt en hoe je in het betreffende stadium het beste tot resultaat komt.

Schema NoodzaakStadium 1: ontspanning en vooruitzichten

In dit stadium ontvang en merk je weinig signalen. Alles loopt op rolletjes en je voelt je lekker, zit vol energie en de toekomst ziet er zonnig uit.

Als je zo weinig mogelijk aan het toeval wilt overlaten, kun je jezelf in deze periode bezinnen op de toekomst. Als je het belangrijk vindt om je talent- en loopbaanontwikkeling te plannen, is dit een goed moment om op een rijtje te zetten hoe dat er uit moet gaan zien.
Als je dat in dit stadium doet, dan kijk je met name vooruit. Je brengt jouw vooruitzichten in kaart. Vooruitzichten formuleer je in de zin van:”Ik verwacht, dat ………………”.

Vooruitzichten en verwachtingen gaan verder dan wensen en ideeën. Vooruitzichten worden concreet geformuleerd en zijn in principe haalbaar. De tijd waarin ze gerealiseerd worden speelt een minder belangrijke rol. Het hoeft niet morgen, niet volgende week, niet volgende maand, maar je werkt gestaag aan je ontwikkeling.

Wat een vooruitzicht is voor de een, is dat absoluut niet voor aan ander.
Als je bijvoorbeeld in de A1 van Ajax, PSV of Feijenoord speelt kan een vooruitzicht zijn:”Ik verwacht dat ik binnen 4 jaren profvoetballer in de Jupiler League of Eredivisie ben”. Speel je echter in de A1 van de plaatselijke amateurclub, dan is het hooguit een wens, maar geen vooruitzicht. De kans dat het gehaald gaat worden is dan erg klein. De formulering is dan:”Ik zou graag binnen 4 jaren profvoetballer in de Eerste of Eredivisie zijn”.
Vooruitzichten zijn richtinggevend, wensen zijn dat niet. Naar vooruitzichten werk je toe en je treft voorbereidingen om die vooruitzichten uit te laten komen.

Als jouw vooruitzicht in december van 2007 is:”Ik verwacht dat ik in juli 2008 ga kamperen in Zuid Frankrijk.”, kun je overwegen om dan al een tent in de uitverkoop te kopen.
Vooruitzichten komen niet altijd uit. Daarom tref je voorbereidingen om de kans dat je vooruitzichten ook werkelijkheid worden zo groot mogelijk te maken. Dit is een positief en constructief proces, dat je veel inzichten kan geven en je richting geeft  voor de toekomst.

Anderzijds is het erg belangrijk, dat je er rekening mee houdt dat  het niet gaat, zoals je voorziet.
Je speelt de sterren van de hemel in de A1 van Ajax en de topclubs staan voor je in de rij. In de kampioenswedstrijd tegen Feijenoord scoor je 2 keer en je kostje lijkt gekocht. Dan 10 minuten voor tijd, valt de centrale verdediger van Feijenoord op jouw knie en je kruisbanden scheuren………….. Weg vooruitzicht, weg contract……
Het is over het algemeen niet zo verstandig om op één paard te wedden als het gaat om vooruitzichten. Het beste is om meerder vooruitzichten te formuleren.

voortuizichtenEen vooruitzicht bestaat altijd uit:

  1. een verwachting (spelen in de Jupiler League of Eredivisie)
  2. een positieve formulering van de richting die je op wilt (profvoetballer worden)

  3. h aalbare doelen stellen, acties bedenken om die doelen te verwezenlijken, de acties uitvoeren en regelmatig evalueren hoe ver je bent

Stadium 2 drang en afwendmaatregelen

In dit stadium word je jezelf bewust dat het nodig is om actie te ondernemen. Actie ondernemen om te voorkomen, dat je in een situatie terecht komt waarin je niet wilt zitten. Om te voorkomen dat het fout gaat, kijk je, evenals bij vooruitzichten, naar de toekomst. Je anticipeert (stelt je in) op de nabije toekomst met het doel om problemen te voorkomen.

Een bekend voorbeeld hiervan: Je rijdt in je auto door een woonwijk, je ziet een bal rollen, je remt alvast en voorkomt daarmee, dat je het kind aanrijdt, dat achter de bal aan holt.
In dit stadium formuleer je afwendmaatregelen:”Om te voorkomen, dat…………………”

Afwendmaatregelen hebben altijd betrekking op concrete situaties, die kunnen ontstaan als je niets doet om het te voorkomen.
Je bent chef kok van restaurant “Het Geweldig Lekkere Eten”. Je werkt daar al 7 jaren met veel plezier. Je bent daar begonnen als 2de kok en sinds 2 jaren zwaai je de scepter in de keuken. Sinds de tijd, dat jij de leiding in de keuken hebt overgenomen van de eigenaar is de omzet met 20% gedaald. Je hebt onlangs een functioneringsgesprek gehad, waarin de eigenaar je heeft gewezen op het omzetverlies. Hij vindt jou een geweldige kok. Je geeft goed leiding, zorgt dat er heerlijke gerechten op tafel komen en bent creatief in het ontwikkelen en samenstellen van nieuwe menu’s. De klanten klagen echter over de lange wachttijden tussen de verschillende gangen.
Om te voorkomen, dat de omzet blijft dalen met het waarschijnlijke gevolg, dat je ontslagen wordt, hetgeen jouw carrière geen goed doet, verbeter je de organisatie in de keuken.
Hierdoor wordt de doorloopsnelheid verhoogt en  hoeven de klanten niet langer dan 20 minuten te wachten op de volgende gang.
In dit voorbeeld is er nog geen directe dreiging, toch grijp je in om problemen in de toekomst te voorkomen.

De afwendmaatregel in dit voorbeeld kan zijn:”Om te voorkomen, dat ik volgend jaar mijn baan kwijt raak, zorg ik ervoor dat de doorloopsnelheid in de keuken beperkt wordt tot maximaal 20 minuten tussen elke gang, zodat de wachttijden van de klanten geen reden tot klachten meer zijn.”

afwendenEen afwendmaatregel bestaat altijd uit:

  1. dat wat je wilt voorkomen (het verliezen van mijn baan)
  2. een positieve formulering van hetgeen je wilt bereiken (de doorlooptijd beperken tot maximaal 20 minuten tussen elke gang)

  3. het effect dat je daarvan mag verwachten en daarmee leidt tot het voorkomen van (de wachttijden van de klanten zijn geen reden tot klachten)

Stadium 3 hoge nood en noodgrepen

In dit stadium heb je een gevoel van hoge nood, het water staat je aan de lippen (urgent). Je moet snel ingrijpen, anders kun je de problemen niet meer afwenden. Vaak kom je in dit stadium, omdat je allerlei signalen hebt genegeerd of dat je het probleem wel inzag, maar hebt onderschat. Soms heb je bewust andere keuzes gemaakt (vooruitzichten) die verkeerd hebben uitgepakt.
Als het zo ver is, moet je noodgrepen toepassen en van daaruit oplossingen zoeken voor de toekomst.
Een noodgreep formuleer je als volgt:”De situatie dwingt mij er toe om……………………..”

Het is nog maar een paar weken geleden. Je baas was razend enthousiast over je. Je beoordeling was meer dan positief en als beloning kreeg je een flinke bonus. Je verkocht meer fietsen dan wie dan ook en de 2de in de rij verkocht er maar liefst 27% minder.
Met de bonus ben je de bloemetjes flink buiten gaan zetten. Met de helft van die 4.000,00 ben je het Casino binnengestapt. In het begin verlies je flink, maar wat kan jou het schelen. Het is geld, waar je niet op gerekend hebt en je hebt een geweldige avond. Maar dan win je de jackpot, maar liefst 14.000,00. Je kunt je geluk niet op en gaat naar huis met je buit.
Als je dat 1 keer kunt, kun je dat vaker. Je bent regelmatig in het casino te vinden, maar het tij is gekeerd. Je verliest veel meer dan je wint en die 14.000,00 is er al lang doorheen. Sterker nog, je hebt inmiddels een schuld van 10.000,00 opgebouwd en in het begin van de maand is je salaris er al doorgejaagd.
Hoe betaal je de onkosten en eten en drinken voor de kinderen? Dat kan wel eens een probleem worden.
Nog maar een lening afsluiten en proberen of je nu meer geluk hebt…..weer 2.500,00 kwijt en niemand leent je meer iets onder redelijke voorwaarden. Op vrijdag doe je altijd de boodschappen, maar er is geen geld meer. Vrouw en kinderen moeten op een houtje bijten, dat kan niet, dat kun je niet maken……….er moet iets gebeuren.

Het enige wat je kunt bedenken is naar je baas stappen en een voorschot vragen. Het geweldige imago, dat je zorgvuldig hebt opgebouwd binnen de zaak in 1 klap naar de knoppen, maar je kunt niet anders. Redden wat er te redden valt en dan nooit meer naar het Casino. Hard werken en er voor zorgen, dat ik eind van het jaar weer een mooie bonus heb om daar mijn schulden mee af te lossen.
Gelukkig, je baas heeft begrip. Je krijgt een voorschot. Pffff, maar net ontsnapt, maar nu weer alle kans om te bouwen aan een goede toekomst.

In dit voorbeeld is het nog niet te laat en heeft de persoon in kwestie net op tijd een noodgreep toegepast, die de zaak (voorlopig) gered heeft.

De noodgreep kan als volgt worden beschreven:”De situatie dwingt mij er toe om direct op mijn baas af te stappen en een voorschot te vragen, waarmee ik morgen de boodschappen voor mijn gezin kan kopen. Vervolgens verkoop ik zo veel mogelijk fietsen om mijn schulden terug te betalen en mijn imago te herwinnen.”

hoge-nood-150Een formulering van een noodgreep bevat altijd:

  1. de directe oplossing (een voorschot vragen)

  2. het effect van die oplossing (boodschappen voor het gezin)

  3. een doorkijk naar een andere toekomst (schulden terug betalen en mijn imago terug winnen)

Stadium 4 diarree

Als er een ramp gebeurt, zie je vrijwel altijd hetzelfde patroon. Je gaat van ontkenning naar ellende. Op het dieptepunt aangekomen, vind je meestal de uitweg, vervolgens bewandel je een moeilijke weg om bij die uitweg te geraken.
Na een “hoge nood ervaring” die niet met een noodgreep wordt opgelost slaat meestal het “noodlot” toe.
In tegenstelling tot de vorige 3 stadia, ben je in dit stadium te laat. Het kwaad is geschiedt en helaas valt het niet meer te verhelpen c.q. corrigeren.

Je kunt je wel voorstellen, dat, als de kok en de fietsenverkoper uit de vorige stadia, signalen en problemen waren blijven negeren of onderschatten, de situatie behoorlijk uit de hand had kunnen lopen.

In het diarreestadium zijn oorzaak en gevolg niet meer duidelijk en is een oplossing minder voor de hand liggend. Structuur en verband zijn vaak niet meer aanwezig. De onzekerheid slaat toe en dat leidt tot onwelbevinden of in extremere situaties tot burn out of andere psychische en lichamelijke klachten. Vaak zijn er langdurige revalidatieprocessen en/of therapie nodig om de weg terug te vinden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *